…a dyma ragflas bach. Darllenwch sylwadau Prys Morgan am gyfnod ei frawd Rhodri y Brif Weinidog ac ysgrif Ioan Roberts am ddeffro Cymreig annisgwyl yn y gogledd-ddwyrain. Beca Brown sy’n gofyn beth yw ‘Cymry Go Iawn’ a chawn golofn deledu newydd gan Sioned Williams. Gofid yw gorfod coffáu rhai a gyfrannodd gymaint i’n diwylliant, gan gynnwys Hywel Teifi Edwards, Dafydd Whittall ac Angharad Jones. Am fersiwn lawn o’r deyrnged i Angharad sydd yn y cylchgrawn, ewch i’r ddewislen uchod, dewis ‘O’r Cylchgrawn Cyfredol’, a chlicio ‘Erthyglau’.
Prys Morgan
Peth peryglus yw dechrau ‘siarad am eich tylwyth’. Ystyr yr ymadrodd i ni ym Morgannwg yw gradd o feddwdod lle mae dyn yn gorymffrostio yn ei ddiod, ac ar fin troi’n flagardus a dangos ei ddyrnau. Ond yma siarad am dylwyth sydd yn rhaid, er ei bod yn rhaid cyfaddef ein bod ni fel teulu yn teimlo ers deng mlynedd nad oedd Rhodri yn perthyn i ni eithr yn rhyw fath o eiddo i’r genedl. Rwyf yn cofio am brynhawn Sul yn yr haf lle roeddem yn ceisio mwynhau tawelwch yn ei ardd ar ôl cinio, a dyma griw teledu yn cyrraedd ac yn erfyn arno i roi barn ar ryw bwnc llosg a oedd wedi codi y bore hwnnw. Ac yna, wedi i’r cyfweliad hir dynnu at ei derfyn, roedd rhaid i Rhodri newid a mynd draw i Eglwys Llandaf at ryw gwrdd coffa. Bûm yn aros gydag ef dros y Nadolig, a’r tro hwn, paradwys oedd cael amser tawel gyda’n gilydd, heb deleffon na chriw teledu, ac ymlacio trwy gerdded trwy’r wlad yn yr eira. Cyfaddefodd Rhodri mai dyma’r tro cyntaf iddo fwynhau noswaith fwyn o gwsg di-dor ers deng mlynedd.