Chwefror 2013

Mae wedi bod yn dywydd swatio yn y ty yn ddiweddar a pha ffordd well i wneud hynny nag yng nghwmni awduron difyr Barn? Yn ychwanegol at yr erthyglau a welir yma, mae Bethan Kilfoil yn ysgrifennu am y terfysgoedd diweddar ar strydoedd Belffast, Andrew Misell yn trafod dyfodol rhai o’r caeau rasio ceffylau yn sgil tranc un Henffordd a Bethan Jones Parry yn adrodd hanes yr unig bapur Sul Cymraeg i gael ei gyhoeddi erioed. Cewch hefyd ddarllen darnau dadlennol o gofiant newydd i R. Williams Parry gan Alan Llwyd a hynny ar ffurf llythyrau sy’n dangos y tensiynau mawr fu rhwng y bardd a’i gyflogwr sef coleg Bangor Myfyrdodau wrth glirio’i seler sydd gan ein colofnydd gwin, Shôn Williams, ac mae maes rygbi Murrayfield yn atgoffa ein colofnydd chwaraeon, Derec Llwyd Morgan, o ddigwyddiad brawychus yn ystod ei blentyndod. Rhesymau da i fachu eich copi o’r rhifyn diweddaraf – ac mae rhagor yn eich aros rhwng y cloriau!

Materion y Mis - Bygwth Cerddoriaeth Yn Yr Ysgol

Elinor Bennett

Mater o dristwch mawr oedd clywed fod Cyngor Casnewydd am dorri canran uchel o’r arian a glustnodwyd ar gyfer gwersi cerdd offerynnol yn yr ysgolion. Mae angen athrawon a cherddorion i ddysgu offerynnau ac mae hyn yn costio arian. Ai dim ond plant i rieni cefnog fydd yn gallu canu telyn, ffidil neu ffliwt yn y dyfodol? Dyna fyddai canlyniad anorfod penderfyniad fel yr un a wnaed gan gynghorwyr Casnewydd.

 

Elinor Bennett
Mwy

“Gwell Cymraeg slac na Saesneg slic…”

Richard Wyn Jones

Wrth ymateb i’r hyn a ddatgelodd y Cyfrifiad am sefyllfa’r iaith Gymraeg mae Athro Gwleidyddiaeth Cymru a Chyfarwyddwr Canolfan Llywodraethiant Cymru, Prifysgol Caerdydd, yn tynnu cymhariaeth annisgwyl rhwng gweithredoedd yn Llyn a Belffast.
Mae’n cychwyn efo llinell o farddoniaeth gyfoes, llinell y bydd yn ychwanegu
ati ar derfyn ei ysgrif.

“Gwell Cymraeg slac na Saesneg slic…”

Richard Wyn Jones
Mwy

Cwrs y Byd - Gee Ceffyl Blasus

Vaughan Hughes

Mae’r pethau rhyfeddaf yn gallu peri i benodau o’n gorffennol a aeth yn angof lamu’n eglur yn ôl i’r meddwl. Pwy fyddai wedi dychmygu am eiliad y byddai sgandal y byrgars a wnaed â dogn helaeth o gig ceffyl yn dod â ddoe yn ôl i mi? Ac nid i mi yn unig. Cefais sgyrsiau atgofus dros y dyddiau diwethaf efo tri o’m cyd-bererinion o’r dyddiau pell-yn-ôl hynny pan oeddem yn ifanc yng Nghaerdydd yn saithdegau’r ganrif ddiwethaf.

Vaughan Hughes
Mwy

Y Pridd A'r Concrid - Y Frenhines A'r Eos

John Pierce Jones

Mae dyddiadur dechrau blwyddyn y Dyn Mynd a Dwad yn cofnodi ei fod eisoes eleni wedi ymddiddori yn rhywioldeb y Frenhines Fictoria ac wedi tynnu cerddorion i’w ben.

Ar ôl dychwelyd o Fôn i’r brifddinas i groesawu’r Flwyddyn Newydd, cefais hi’n anodd ailafael yn fy ngwaith. Profiad digon cyffredin reit siwr. Mae gen i domen o waith ysgrifennu ac mae’r dyddiad y cytundebais i’w gwblhau yn dod yn nes ac yn nes. Ar ben hynny mae gen i ddau arholiad morwrol i’w sefyll mewn rhyw dair wythnos. Yn lle torchi llewys a mynd ati rhag blaen dwi’n gwneud pob dim ond agor y cyfrifiadur. Gwyliaf ffilmiau ‘Carry On’ yn y pnawniau. Gwnaf unrhyw beth a phopeth i ohirio gweithio.

John Pierce Jones
Mwy

Dei Fôn Sy’n Dweud - Pledu Cnau Coco Addysgol

Dafydd Fôn Williams

Colofn newydd yw hon i ymddangos bob yn ail gyda cholofn Gareth Miles, lle bydd y ddau awdur yn dweud eu dweud am y byd a’i bethau. Fel cyn-brifathro ysgol uwchradd yn y gogledd, rhai o ryfeddodau byd addysg yng Nghymru sy’n mynd â bryd colofnydd y mis hwn.

 

Dafydd Fôn Williams
Mwy

Mynd i'r Capel

Beca Brown

Tua chwe mis yn ôl, mi wnes i ganfod fy hun mewn oedfa capel. Be’ di’r big dîl, meddach chi. Wel, mi ges i fy magu gan anffyddwyr, ches i mo ’medyddio, wnes i ddim bedyddio fy mhlant, a tan chwe mis yn ôl yr unig droeon imi fod mewn capel oedd i fynychu priodas neu angladd.

Beca Brown
Mwy