Chwefror 2017 / Rhifyn 649

Mae’n bosib y bydd enw Gareth Olubumni Hughes, ar raglen Gŵyl Gerdd Bangor 2017, yn canu cloch i nifer o Eisteddfodwyr. Dyma’r cyfansoddwr a enillodd Dlws y Cerddor ym Mhrifwyl Sir Fynwy 2016 ac yn Eisteddfod Bro Morgannwg 2012. Roedd y beirniaid yn y ddwy gystadleuaeth yn hael eu canmoliaeth i’w waith...
Mewn sgwrs â’r cerddor 37 oed o Gaerdydd, daw’n amlwg ei fod yn falch iawn o’r cyflawniadau hyn. Ond, er gwaethaf canmoliaeth y beirniaid i gyfoesedd ei waith, mae’n dweud bod y deunydd a gyfansoddodd ar gyfer cystadlaethau Tlws y Cerddor yn eithaf traddodiadol mewn cymhariaeth â’r rhan fwyaf o’r gwaith arall sydd wedi dod o’i law...

Ar ôl ‘Da iawn, diolch’ – sydd yn aml ddim yn wir – mae’n siŵr mai ‘Digon prysur’ neu ‘Digon i ’neud’ ydi’r ymatebion mwyaf cyffredin i’r cyfarchiad ‘Sud wyt ti?’
Rydan ni’n gwisgo’n prysurdeb fel pluen yn ein capiau cydwybodol, fel petai bod yn brysur yn dystiolaeth ynddo’i hun o fywyd yn cael ei fyw, cyfraniad yn cael ei wneud a llwyddiant yn magu llwyddiant. Os nad ydan ni’n brysur yna mae rhywbeth yn bod, ac mae’n rhaid llenwi pob eiliad o amserlen sydd eisioes yn gwegian, er mwyn profi’n gwerth i’r byd.

Wrth sefydlu cyfundrefnau democrataidd yn nwyrain Ewrop yn sgil chwalu’r Ymerodraeth Sofietaidd, bu bri mawr ar rôl cymdeithas sifil hyfyw yn darparu’r tir, fel petai, ar gyfer gwreiddiau’r sefydliadau gwleidyddol newydd...
Ond i’n dibenion presennol, tybiaf fod ein profiadau diweddar yn y Deyrnas Gyfunol yn tanlinellu nad mewn sefydliadau neu brosesau penodol y gorwedd hanfod democratiaeth. Yn hytrach, yr allwedd i lwyddiant unrhyw drefn sy’n haeddu’r enw ‘democrataidd’ yw bodolaeth cydsyniad y collwyr.
‘Cydsyniad y collwyr’ yw’r enw a roddir gan ysgolheigion ar barodrwydd y rheini sy’n colli unrhyw bleidlais i dderbyn dilysrwydd canlyniad y bleidlais honno. Heb hyn mae parhad democratiaeth fel democratiaeth yn gwbl amhosibl...

Ffrae ynglŷn â’r cynllun RHI, sef Renewable Heating Initiative, a arweiniodd at yr argyfwng diweddaraf yn y Gogledd.
Grant oedd hwn i helpu busnesau a chyrff cyhoeddus i dalu am dechnoleg ynni gwyrdd. Ond fe ddatgelwyd yr haf diwethaf fod gorwario enbyd wedi bod ar y cynllun. Doedd neb wedi gosod cap ar y grant, felly po fwyaf o’r pelenni y gallech eu llosgi, po fwyaf y swm y gallech ei hawlio.
Dyma gynllun proffidiol dros ben i’r defnyddwyr. Aeth hanesion ar led fod rhai cwmnïau a ffermwyr yn gwresogi siediau mawr gweigion, gyda’r drysau ar agor, er mwyn llosgi cymaint ag y gallent.