Rhagfyr 2020 i Ionawr 2021 / Rhifyn 695-696

Holi Guto Bebb

Flwyddyn union ar ôl iddo adael San Steffan, mae’r gŵr a fu’n cynrychioli Aberconwy ar ran y Ceidwadwyr yn trafod ei ddeng mlynedd yn y Senedd ac yntau erbyn hyn yn Gyfarwyddwr Rheoli Gwasanaethau Yswiriant Undeb Amaethwyr Cymru. Ac mae ei farn am ei hen blaid yn ddamniol.

Y troeon diwethaf y gwelais i Guto Bebb cyn y cyfweliad hwn oedd ar derfyn haf y llynedd. Ar y teledu yr oedd hynny. Prin yr âi hanner diwrnod heibio bryd hynny heb iddo gael ei holi ar bob un o’r gwasanaethau newyddion, ynghyd â’r rebeliaid Torïaidd eraill a oedd yn bygwth gwneud teyrnasiad Boris Johnson fel Prif Weinidog yr un byrraf a fu erioed. Nid felly y bu ac o fewn dim o dro roedd Guto a 21 draenen Dorïaidd arall yn ystlys Boris – gan gynnwys ŵyr Winston Churchill, Syr Nicholas Soames, a Thad Tŷ’r Cyffredin, Ken Clarke – wedi cael eu diarddel gan y Prif Weinidog penfelyn a phenchwiban. Ymddiswyddodd dau Dori arall yr un pryd. Ac un o’r rheini oedd Jo Johnson, brawd y Prif Weinidog ei hun.

Afraid yw cofnodi sut yr aeth Boris ymlaen i ennill buddugoliaeth gyfforddus yn yr etholiad cyffredinol yn Rhagfyr y llynedd. Ac afraid dweud hefyd mai dyna pryd y rhoddodd Guto Bebb y gorau i fod yn aelod seneddol.

Mae hynny’n esbonio pam nad ar College Green yng nghysgod Palas Westminster y gwelais i Guto Bebb y tro hwn ond yng nghysgod castell Caernarfon. O bellter diogel, yn swyddfa Undeb Amaethwyr Cymru, fe ofynnais iddo i gychwyn y cwestiwn mwyaf amlwg o’r cyfan: oedd o’n colli San Steffan?

‘A bod yn gwbl onest, ychydig iawn, iawn. Ac mae ’na reswm am hynny. Dwi ddim yn credu bod neb yn San Steffan wedi cael blwyddyn arferol. Tydyn nhw chwaith ddim wedi cael mynd ar gyfyl y lle rhyw lawer oherwydd aflwydd Covid-19. Ac, wrth gwrs, fel roedd hwnnw’n cychwyn mi oeddwn innau’n cychwyn ar swydd newydd. Felly dydw i ddim wedi cael llawer o amser i feddwl ydw i’n gweld colli bod yn aelod seneddol.’

Tra oeddwn ar daith gwaith i’r gogledd yng nghanol mis Mawrth fe glywais newyddion mawr. Ro’n i’n swpera â chyd-berchennog Manorhaus Rhuthun (a chadeirydd Twristiaeth Gogledd Cymru) Chris Frost, pan dderbyniodd alwad frys. Gweinidog yr Economi, Trafnidiaeth a Gogledd Cymru, Ken Skates, oedd ar y ffôn. Ei neges? ‘Paratowch i gau eich busnes am chwe mis.’

Yn syfrdan braidd, es i ymlaen ar fy nhaith i brofi lletygarwch Castell Deudraeth. O dan yr amgylchiadau – ac wythnos cyn cyhoeddi’r clo mawr – doedd ’nunlle gwell i ddod yn ôl at fy nghoed. Roedd fy ymweliad â Phortmeirion, sy’n gwneud cymaint dros Gymru a’r Gymraeg ar lefel ryngwladol, yn falm i’r enaid. A serch gofidiau cwsmeriaid a staff, dyfalbarhau a wnaeth pawb â’u gwaith, gan gyrraedd safonau uwch nag erioed o ragoriaeth. Gadewais dan deimlad, â baneri Cymru a’r Undeb Ewropeaidd yn cyhwfan yn dawel uwch afon Dwyryd.

Wrth nadreddu fy ffordd tuag adref i Gaerdydd, pasiais ddrysau caeedig Bistro Bermo a Bwyty Mawddach gydag un cwestiwn ar fy meddwl: be nesa?

MAE YMADAWIAD DOMINIC CUMMINGS YN NEWYDDION DRWG I GYMRU!

Go brin y bydd llawer o ddarllenwyr BARN wedi tristáu wrth weld Dominic Cummings yn cario ei focs bach trwy ddrws 10 Stryd Downing gan ffarwelio – yn derfynol, fe ymddengys – â’r llywodraeth y bu’n ddylanwad mor ffurfiannol arni. Wedi’r cyfan, roedd hi’n amlwg fod y rhan fwyaf o aelodau’r llywodraeth honno wedi hen gael llond bol ar ei ymddygiad ymosodol ac annymunol. Dyma ŵr a fuasai’n gallu cychwyn ffrae hefo’i gysgod ei hun. Nid oes amheuaeth chwaith nad oedd ei ymweliad â Swydd Durham yn ystod y cyfnod clo cyntaf – a pharodrwydd Johnson i amddiffyn yr anniffynadwy – yn drychineb o ran y modd y mae’r wladwriaeth hon wedi ymdrin â’r pandemig. Felly gwynt teg ar ei ôl?

Efallai wir. Ond ai dyna’r stori’n gyflawn?

Peidied neb â phrynu slipars i mi eleni. Anrheg ddiddychymyg ydyn nhw ar y gorau ac wedi byw mewn pâr am fisoedd nes iddynt ddechrau bwrw eu blew a chodi pwys arna’i, byddai’n anodd mygu sgrech o ganfod pâr arall dan y goeden ’Dolig. Dyma flwyddyn sy’n galw am anrheg fythgofiadwy – rhywbeth unigryw ac arwyddocaol i’w drysori fel atgof melys o gyfnod pan yr oedd y rheini’n bethau ddigon prin.

Ond tydi siopa ’Dolig ddim yr un fath eleni, ddim yr esgus arferol i din-droi na gwneud diwrnod ohoni. Ac o’i hanfod, mae prynu darn o gelf yn galw am lawer mwy o ystyriaeth a synfyfyrdod na phicio i Marks & Spencer. Mae ymweliad ag oriel, boed i brynu neu beidio, yn bleser sy’n tynnu’n gwbl groes i waharddiadau a chyfyngiadau eleni. Ac eto, o bori ar y we, daw’n amlwg fod orielau ar hyd a lled Cymru yn symud fwyfwy i’r gofod seiber er mwyn arddangos a gwerthu gwaith eu hartistiaid.